Natuurwandeling met als gids Frans Kapteijns
Foto: Laila Willems
Het is een gewaardeerd en kenmerkend onderdeel van de Pensioen In Zicht-cursussen op de Guldenberg: de natuurwandeling in de Loonse en Drunense Duinen onder leiding van de bekende boswachter Frans Kapteijns. Ontspannen en vitaliseren in de natuur.
De fysieke en mentale winst die wandelen oplevert wordt keer op keer wetenschappelijk bevestigd. Ook bij het grote publiek is het inzicht steeds meer ingedaald dat de natuur een waardevolle plek is om te werken aan vitaliteit en gezondheid. Geen wonder dat in de PIZ-cursussen van Stavoor de nodige aandacht wordt besteed aan natuurbeleving.
Natuurmonumenten
Iemand die over de weldadige effecten van wandelen voor lichaam en geest als geen ander kan vertellen is boswachter Frans Kapteijns (71). De hartstocht voor bos en natuur zit diep in de man wiens loopbaan startte bij ‘De Kleine Aarde’ in Boxtel. Het eerste centrum voor duurzaamheid in ons land. Opgericht in 1972 na de verschijning van het onrustbarende milieurapport Grenzen aan de groei. Feitelijk de eerste wake-upcall over de toekomst van de wereld en de planeet door een groep Europese wetenschappers. Nederland leerde Frans vooral kennen als dé mediaboswachter bij Natuurmonumenten. Via de social media en Frans’ medewerking aan tal van radio- en tv-programma’s (onder meer Vroege Vogels) groeide deze Brabantse spraakwaterval uit tot een gedreven pleitbezorger voor natuurbescherming en respectvoller omgaan met natuurgebieden.
Loonse en Drunense duinen
Als gids verzorgt Frans tijdens de Pensioen In Zicht-cursussen op De Guldenberg natuurwandelingen. De locatie leent zich daar uitstekend voor. Gelegen aan de rand van de Loonse en Drunense Duinen is landgoed De Guldenberg in het Brabantse Helvoirt een fantastische uitvalsbasis voor een ontdekkingstocht. Het grenst aan een natuurgebied van bos en veel zandverstuivingen dat in 2002 werd aangewezen tot Nationaal Park.
“Totaalervaring”
In het gesprek etaleert Frans volop zijn kennis over de natuur rondom De Guldenberg. Over de bomenpopulatie (“vooral grove dennen”), over het stuifzandcomplex (“ik laat de deelnemers aan de natuurwandeling een stukje daarvan zien”) en over de kunst van met getrainde ogen kijken naar de zijkanten en wat dat oplevert (“de meeste mensen kijken alleen recht vooruit”). Ook staat Frans stil bij het weldadige effect van het nemen van bosbaden. “Het bos geeft ons rust en kalmte en het ruikt allemaal veel lekkerder. Het is heel zinvol de natuur binnen te laten dringen in ons lichaam”, vertelt Frans.
Bosbad
Een wandeling onder zijn leiding is eigenlijk al een belevenis op zich. Enthousiast vertelt Frans over de zintuigelijke “totaalervaring” van het nemen van een bosbad. De vertaling van de Japanse natuurtherapievorm Shinrin Yoku. Een bosbad heeft een positieve uitwerking op het verscherpen van het gehoor, de reuk en de tastzin. Frans: “De zintuigen gaan zeker vooruit. Je gaat steeds beter waarnemen wat er allemaal gebeurt in een bos. Je houdt als je langzaam wandelt veel helderder je ogen open. Als mensen zijn we steeds meer scherm-mensen geworden en zijn we vergeten onze zintuigen te gebruiken. Ik zeg tegen deelnemers aan mijn wandelingen vaak: draai je eens om en voel hoe de zon of de wind op je huid heeft gezeten. En als je je concentreert hoor je veel beter wat voor soort geluiden er zijn. Als je je zintuigen intens gebruikt dan is dat veel heilzamer voor je.”
Wie wandelt onder leiding van Frans Kapteijns ziet, hoort en ruikt gewoon veel meer. Die conclusie kunnen we zondermeer trekken. Wat maakt een natuurwandeling met de cursusdeelnemers voor Frans zelf geslaagd? Het gaat hem om twee dingen, antwoordt hij. “Tijdens de wandeling geef ik opdrachten. Het is voor mij geslaagd als iedereen die accepteert en meedoet. Hoe vreemd die uitnodigingen voor sommige mensen mogelijk ook klinken. Het tweede punt is dat mensen met een big smile het bos uitkomen met de woorden: ‘ik heb veel meer gezien in een bos als ik ooit eerder in mijn leven gezien heb. Voor zo’n aha-erlebnis; daar doe ik het voor.”
Pensioen in Zicht-cursus
Met genoegen kijkt Frans Kapteijns uit naar zijn aanstaande bijdrages aan de PIZ-cursus van Stavoor op De Guldenberg. Zelf is hij officieel met pensioen maar op zijn bevlogenheid en energie zit bepaald geen sleet. “Na je werkzame leven begint een mooi stukje nieuw leven. Een nieuwe levensfase om je energie te gebruiken, je omgeving en jezelf beter te leren kennen en je gezondheid beter in te zetten. Dat is ook hoe ik mezelf verhoud tot het ouder worden.”
“De natuur is gezondheid”
Frans’ boodschap die als een rode draad door dit gesprek loopt: de moderne mens moet veel meer naar buiten trekken. “Ga snuffelen aan bloemen, ga luisteren naar vogels, neem bewegingen waar, luister naar het geritsel en voel de zon en de wind op je huid. Huisartsen en dokters prediken het steeds meer; de natuur is gezondheid.”
