Boekbespreking “De beste helft” van Arjan Broers
– door Astrid Kraal –
Zijn nieuwste boek “De beste helft- kunnen we behalve alsmaar ouder ook wat wijzer worden?“ verscheen in 2023. Een prachtig thema met “Wat brengt deze nieuwe levensfase ons…?” als centrale vraag.
Waar je hoopt of wellicht ook verwacht dat met de jaren de wijsheid vanzelf toeneemt, wordt teleurgesteld. Zoals Frits de Lange eerder al schreef. Niet alle ouderen worden automatisch wijs. Er zijn wel degelijk ook oude mensen die steeds meer verstarren, geloven in het eigen gelijk en niet ruimhartig, vol mededogen en met een groot relativeringsvermogen de wereld bekijken. Maar hoe word je dan wel wijs in deze maatschappij, gericht op het individu en zonder een gezamenlijk verhaal? Hij beschrijft dat met de teloorgang van de religie veel meer verloren is gegaan. Het leverde ook gebrek aan gezamenlijke verhalen op, minder verbinding en een minder vanzelfsprekende zingeving.
Waar vroeger, en in sommige culturen nog steeds, levensbeschouwing en religie een belangrijke rol spelen bij het vinden van zin en betekenis, is het nu veel meer een individuele zoektocht. Vaak word je juist in een lastige fase in je leven, bij verlies van gezondheid, een crisis of simpelweg ouder worden, geconfronteerd met dergelijke vragen. En dan sta je er in deze tijd vaak alleen voor.
Broers geeft geen kant en klare oplossing maar verkent wel verschillende richtingen. Hij geeft aan dat verhalen en rituelen uit ons religieus verleden of vanuit andere wijsheid tradities behulpzaam kunnen zijn. Verhalen en rituelen helpen bij het markeren van momenten en het stilstaan bij het leven als een weg die je loopt en waarin je verschillende uitdagingen tegenkomt. Ook besteedt hij aandacht aan aandacht oefenen, schaduwwerk doen en uitreiken als mogelijke wegen om wijsheid te oefenen. Aandacht maakt dat je stilstaat, focus aanbrengt en bewust leert leven. Een vaardigheid die kan helpen in de fase waarin je ouder wordt. Onder schaduwwerk verstaat Broers het leren van de andere kant van je talenten, je duistere kant en de verwondingen en pijnlijke plekken die je in het leven hebt opgelopen. Bemoedigend is het ‘advies’ bij het thema uitreiken om een tochtgenoot te zoeken, iemand van buiten je eigen bubbel, waarmee je je verbonden voelt en waarmee je vragen tijdens je eigen zoektocht kunt delen.
Wijsheid komt niet vanzelf met de jaren. Putten uit een breder perspectief, je verbinden met anderen en verhalen en rituelen plus het beoefenen van aandacht en schaduwwerk kan een bijdrage leveren aan nieuwe wijsheid. Dit boek, prettig leesbaar en laagdrempelig geschreven, geeft in ieder geval verschillende lezenswaardige perspectieven.
