“Wat ik iedereen gun is dat je weet waar je vandaan komt, en waar je nu staat.”
Door: Josee Hoogenboom
“Trots, ik heb er helemaal niets mee”. Met deze uitspraak van Roel starten we het gesprek over het thema van deze nieuwsbrief. Ik heb Roel benaderd voor een interview omdat we hem in een cursus Pensioen in Zicht leerden kennen als een inspirerende man met een stevige footprint die hij heeft achtergelaten in zijn werkzaam leven. Daar zou hij toch zeker wel trots op zijn, dachten we. Het werkzame leven zal voor Roel trouwens nog niet aflopen. Hij blijft nog een tijdje aangehaakt als adviseur watermanagement bij Rijkswaterstaat vanuit een werkpakket rondom beleid, planvorming en beheer van het IJsselmeergebied.
Roel is opgegroeid een West-Friese stolpboerderij in Andijk. Hij was de jongste telg van acht in een groot gezellig gezin. Zijn drijfveer om zich later in te zetten voor de natuur is al in zijn vroege jeugd verankerd. Water, vissen en polder. Achteraf bezien bleek deze ‘blauwgroene lijn’ de rode draad in zijn leven te zijn. “In de tweede klas van de lagere school gaf de juf aan: ‘Teken een landschap.’ Moeiteloos ging ik aan de slag met mijn onderwater landschap en tekende een klein stukje bodem, met daarin wortelende waterplanten. Tussen de waterplanten zaten kleine diertjes en natuurlijk vissen, en nog eens vissen! Aan de horizon waren wat riet en wilgen zichtbaar, met daarboven een zeer smal strookje lucht. Verder tekende ik water, heel veel water. Juf kwam naast me staan, en met een zuinig gezicht zei ze: ‘Dat heb je niet zo slim gedaan Roeltje. Je had beter de horizon wat lager kunnen tekenen met daarboven wat wolkjes, in plaats van al dat water.’ Ik zei: ‘Ja, maar het ging mij juist om het water en de vissen.’ Op mijn volgende rapport stond bij gedrag ‘eigenwijs’. Hoe kon zij weten dat ik veel later bij Rijkswaterstaat aan water, vissen en polders zou gaan werken”. Zijn ouders hebben hem onvoorwaardelijk gesteund in zijn liefde voor water en natuur, hem de ruimte gegeven én de instructie: let op je omgeving, mensen kunnen een ander perspectief op zaken hebben. Roel kan er nog tranen van in zijn ogen krijgen. Dertig jaar later kwam Roel de juf uit klas 2 weer tegen. Op de vraag wat hij nu deed vertelde Roel: ik werk bij Rijkswaterstaat aan water, vissen en polders. Nou, zei de juf, dat zat er al heel vroeg in hè! Je neemt al heel veel mee van (voor)ouders, een deel zit in je genen, je krijgt je opvoeding, het gezin waar je onderdeel van bent, je school, je vrienden, dat is allemaal heel bepalend”.
Roel leest een zelfgeschreven gedicht voor uit zijn levensverhaal:
‘Mijn moeder heette Ali,
Ik kom uit een gewoon gereformeerd bestaan.
Maar als mijn vader Ali had geheten,
las ik nu vast uit de Koran’.
Dat brengt Roel bij de levensfilosofie: “Je denkt dat je allerlei dingen bewust doet maar waarschijnlijk bepaal je zelf heel weinig. Je denkt steeds dat je aan het stuur zit, maar de automatische piloot, je genen, (on)geluk en je omgeving zijn veelal sturend. En mogelijk kun je zelf nog wat bijsturen. Dus waar moet je dan trots op zijn?”.
Hij laat me een boekwerk zien, zijn ‘Levensboek’. Nadat hij zichzelf had losgeweekt van voor hem niet (meer) relevante christelijke overtuigingen kon hij in vrijheid zijn verhaal en levenspad beschrijven. Dat leverde hem vooral inzicht en overzicht in zijn levenslijn op. “De lineaire (blauwgroene) lijn die ik heb kunnen ontdekken geeft me het vertrouwen dat de voor mij belangrijke zaken zich zullen voortzetten in de zogenaamde 3e levensfase (de fase vanaf de pensioengerechtigde leeftijd). Dat geeft me houvast. Toen ik klein was wist ik dat nog niet, maar door, overigens met veel plezier, terug te kijken én mijn levensverhaal op te schrijven ontdekte in mijn koers. Ik gun het mensen om ook met zo’n proces aan de slag te gaan, de kennis te delen en daar weer verder mee te komen. Graag zou ik na mijn pensioen hier samen met anderen mee aan de slag gaan, in een soort ‘Pensioen in Zicht Afterparty’’’.
“Trots: ik heb helemaal niets met trots, ik vind het een vreselijk woord. Het gevoel dat je meer waardevol bent dan de ander, arrogant, eergevoel, eigenwaarde, hoogmoed, pronken, het zit met name in de hoek van ‘kijk mij eens’. Ik geloof daar niet in, ik wil me er verre van houden”.
Toch heeft Roel een definitie van trots kunnen vinden die het dichts bij zijn beleving komt: ‘het gevoel waardoor je wilt laten zien dat je iets goed hebt gedaan of iets moois hebt’. “Je kunt dus ook gewoon blij zijn, weten dat iets goed is, ik heb dat mogen of kunnen doen, ik heb me daarvoor in kunnen zetten. En als het iets moois is kun je dat delen met anderen, meer om je te richten op de ander dan te laten tonen ‘kijk mij eens’. Ik gun het dan een ander ook.”
We vervangen het woord trots nu voor blijheid. Op de vraag waar Roel met blijheid op terug kijkt in zijn leven verwijst hij naar twee eerdere interviews: een interview bij NH nieuws en bij Ongezouten. Daarin staat weergegeven hoe hij samen met anderen tot interessante innovaties in de Koopmanpolder gekomen is. “Wat ik iedereen gun is dat je weet waar je vandaan komt, en waar je nu staat. En zeker als je wat op leeftijd komt kun je terugkijken op je leven en ook snappen waar je waarschijnlijk uit gaat komen. Dat kan richting geven. Dat is iets wat ik zo graag met mensen wil delen: probeer die lijn te vinden en dan te vertrouwen dat je die lijn mag volgen. En dat heeft allemaal niets met trots te maken!”
Roel werkt nog steeds voor Rijkswaterstaat. “Ik mag nog tot volgend jaar december. Ik heb nog zo veel door te geven en zaken waar ik ook verder mee wil. Een van de dingen is dat ik veel met jongeren wil gaan doen”. Met een project ‘Water Challenges’ gaat hij samen met groepen jongeren op zoek naar oplossingen voor uitdagingen die er liggen in het IJsselmeergebied. Ook geeft hij voor diverse groepen lezingen in combinatie met excursies over innovaties en transities in het water- en landschapsbeheer. Hij is actief in het buitenland, en verder ontwikkelt hij nog steeds nieuwe ideeën, voortbordurend op allerlei eerdere ervaringen.
Waar kijk je naar uit de komende jaren? “Naast aandacht voor mijn gezin en gezond blijven wil ik veel blijven lezen en schrijven. En daarnaast zou ik stappen willen zetten om vanuit de ervaringen die ik heb opgedaan te kijken of er veranderingen te maken zijn in het kader van het klimaat en waterbeheer. Als een klein radartje, als onderdeel van een groter geheel wil ik blijven meebewegen om transities te versnellen, zowel in Nederland als in het buitenland. Op maatschappelijk en persoonlijke vlak is er dan zo veel winst te boeken. Ik wil ook vooral dingen delen met mensen om me heen, schrijven, het uitwisselen van ervaringen, inspireren en van elkaar leren. Echt met elkaar in gesprek raken alsof je vrienden bent. Er zit enorm veel potentie in”. Na volgend jaar hoopt Roel een komma te zetten achter zijn werkzame leven. Hoogstwaarschijnlijk zal hij niet achter de geraniums gaan zitten. “Er zijn nog te veel mooie uitdagingen!”
