Pieter Loogman
Mijn burn-out was eigenlijk een geschenk
“Ik zeg eerder en makkelijker wat ik denk. Dat is voor mij echt een winstpunt van ouder worden”, vertelt Pieter Loogman, docent Engels in de bovenbouw vmbo. Over anderhalf jaar gaat hij met pensioen. Wat doet hij om gezond en met plezier te blijven werken? Dit in een sector waarin het verzuimpercentage onder 55-plussers ruim tweeëneenhalf keer zo hoog is als onder jongeren tot 35 jaar.
Rustig en heel open vertelt Pieter (65) over zijn loopbaan (‘ik kom uit een echte onderwijsfamilie’), het veranderende vak (‘ik ben meer pedagoog dan didacticus geworden’) en het strikt gescheiden gehouden van werk en privé (‘ik neem letterlijk geen werk mee naar huis’).
Op welk punt zit je in je loopbaan?
“Het volgende schooljaar wordt mijn laatste schooljaar. Precies op de dag van mijn verjaardag mag ik stoppen. Ik werk nu drie dagen. En dat bevalt me uitstekend.”
Waarom drie?
“Vanuit de CAO had ik al recht op een vrije dag. Ik heb er een dag bijgenomen. Anderhalf jaar geleden heb ik een preventief medisch onderzoek laten doen omdat hartinfarcten in mijn familie vaak voorkomen. Er kwam niet iets ernstigs uit maar het zette me wel aan het denken en over het bewaken van de werk-privé balans. In het onderwijs is er het risico van opbranden en dat wil ik voorkomen.”
Hoe doe je dat?
“Als je ouder wordt, vermindert je energie en ook je incasseringsvermogen. Ik heb een fijne vaksectie en heb een prima relatie met de directie. Er is mij ruimte gegeven om meer te doen met mijn passie: mindfulness. Ik verzorg nu naast het lesgeven faalangsttrainingen en dat ligt heel dicht aan tegen mindfulness. Leerlingen met faalangst hebben vaak gedachten als: ‘ik kan het niet’. ‘Ik zal wel weer een 4 halen’. Maar het is niet het proefwerk of examen dat ze gek maakt, maar hun eigen gedachten daarover. Die faalangsttrainingen zijn in plaats gekomen van het mentoraat dat ik eerder verzorgde. Dat kostte me steeds meer energie onder meer vanwege de grote administratie die erbij kwam door het werken met portfolio’s. Die mindfulness trainingen die ik hier geef leveren me juist energie op en hierdoor voorkom je dat je opbrandt.”
Als je naar je eigen loopbaan kijkt, is er een moment geweest dat je tot een dieper inzicht bent gekomen over je werk en leven?
“Dat was er zeker. Ongeveer 5 jaar geleden kreeg ik door omstandigheden in mijn privéleven en werk een burn-out. Hierdoor ben ik gaan nadenken over wat ik echt leuk vind en waar mijn passies liggen. Het klinkt raar maar een burn-out is ook een geschenk. Het zorgt ervoor dat je wezenlijk moet gaan nadenken over wat je anders moet doen. Zonder de burn-out zou ik zijn doorgegaan met hoe ik in mijn werk en leven stond en zou ik uiteindelijk helemaal zijn opgebrand. Vergeleken met een paar jaar geleden sla ik makkelijker met de vuist op tafel en durf ik makkelijker te zeggen wat ik vind. Dat is ook de winst van ouder worden voor mij.”
Je bent ook gastdocent mindfulness bij Stavoor. Hoe zit dat?
“De bedrijfsarts stelde voor om meer met mindfulness te gaan doen. En mijn vriendin stimuleerde me om de opleiding tot mindfulness-trainer te gaan volgen. Veel leuke dingen in het leven komen vaak toevallig tot stand. Via iemand van Stavoor die ik ontmoette tijdens een stilte-retraite ben ik op het spoor gezet naar Stavoor. Ik viel een keer in als gastdocent mindfulness bij een Pensioen in Zicht-cursus in Schoorl en dat ging goed. Ik verzorg nu ongeveer twee keer maand een workshop. Het is elke keer een feestje. De workshop is een soort ‘proeverij’ waarin ik deelnemers aan de PIZ-cursus laar zien dat mindfulness helemaal niet zweverig is en dat je er heel veel mee kunt in het dagelijks leven. Mijn ervaring als docent kan ik hier goed kwijt in deze rol. Ik werk vooral met aanstaande pensionado’s van de Politie. Wat me opvalt is dat het vaak heel open en vriendelijke mensen zijn. Terwijl ze toch heel veel shit hebben meegemaakt in hun loopbaan. Van burenruzies tot verschrikkelijke zelfmoorden.”
In het onderwijs neemt de gemiddelde leeftijd sterk toe en gaan heel veel mensen de komende jaren met pensioen. Hoe kijk je hiernaar?
“Neem mijn eigen scholengemeenschap. De komende jaren gaan 50 leraren met pensioen. Die trend is landelijk. Wat mijn advies is aan onderwijsbesturen? Ik zou zeggen: maak nog meer werk van het seniorenbeleid en laat senior-leraren vooral doen wat ze goed kunnen en wat ze graag willen. Heel veel tijd gaat nu vaak zitten in randzaken als vergaderingen en administratie. Dus zet oudere leraren vooral in op de corebusiness van lesgeven en het begeleiden van jongeren. Maar ook zaken als het begeleiden van jongere collega’s en docenten in opleiding. Zo zorg je ervoor dat het vlammetje blijft branden, het leraarschap leuk blijft en oudere leraren gepassioneerd blijven. Dat investeren in aandacht voor oudere leraren betaalt zich ook uit. Ik zie om me heen dat ook na hun pensioen sommige leraren actief blijven op school, bijvoorbeeld met het geven van bijlessen of met het vervangen van zieke leraren. Ik denk dat het steeds meer gaat gebeuren dat mensen na hun pensioen actief willen blijven in het onderwijs. En natuurlijk zullen scholen dat met beide handen aangrijpen.”