Kasteel Limbricht in gelijknamige dorp is een van onze nieuwe cursuslocaties. In haar roman De Heks van Limbricht neemt Susan Smit de lezer mee naar het Limburgse dorp Limbricht, waar in de 17e eeuw de laatste heksenvervolging van Nederland plaatsvond. Het boek vertelt het verhaal van Entgen Luijten, een weduwe die beschuldigd wordt van hekserij. Door haar gedegen historisch onderzoek weet Smit een intrigerend en aangrijpend verhaal te vertellen dat tot nadenken stemt.
Een van de meest opvallende aspecten van De Heks van Limbricht is de manier waarop Susan Smit het Kasteel van Limbricht tot leven brengt. Dit kasteel, dat nog steeds in het dorp Limbricht staat, speelt een cruciale rol in de roman. Het is niet alleen de plaats waar Entgen gevangen wordt gehouden en ondervraagd, maar het fungeert ook als een symbool voor de onwrikbare macht van het gezag en de onderdrukking van vrouwen in die tijd.
Smit beschrijft het kasteel met oog voor detail, waardoor het haast een karakter op zich wordt in het verhaal. Het kasteel is een plaats van verzet en vastberadenheid, want binnen deze muren weigert Entgen haar lot te accepteren en vecht ze voor haar leven en waardigheid.
Susan Smit weet op meesterlijke wijze feit en fictie met elkaar te verweven. De historische achtergrond van de heksenprocessen en de rol van het kasteel in deze gebeurtenissen zijn nauwkeurig onderzocht en overtuigend beschreven. Entgen Luijten blijkt niet slechts een slachtoffer van het systeem, maar een krachtige vrouw die haar eigen verhaal vormgeeft.
De Heks van Limbricht is een meeslepende roman die de lezer niet alleen een kijkje geeft in een donker hoofdstuk van de Nederlandse geschiedenis, maar ook een boodschap van verzet en kracht overbrengt. Het Kasteel van Limbricht, met zijn rijke historische achtergrond, is hierbij meer dan een decor: het is een essentieel element dat de thematiek van het boek versterkt. Voor liefhebbers van historische romans en verhalen over sterke vrouwen is dit boek een absolute aanrader.
Boekrecensie door onze trainer en adviseur Astrid Kraal.
Nieuwe cursuslocatie: Kasteel Limbricht
Kasteel Limbricht is sinds het najaar van 2024 één van onze nieuwe cursuslocaties. Dit oude kasteel maakt deel uit van een oogstrelend landgoed in het plaatsje Limbricht. Wanneer je de poort doorloopt, kom je terecht op een sfeervolle binnenplaats en waan je je eeuwen terug in de tijd.
Het middelpunt van Kasteel Limbricht is de eeuwenoude hoofdburcht die tegenwoordig dienst doet als vergaderburcht. Dat betekent voor de cursisten van Stavoor een plek, middenin eeuwenoude historie, maar met modern comfort en uitstekende verzorging. In de voorburcht vind je het restaurant en diverse kamers. Net buiten de poort zijn eveneens een aantal kamers in een rijksmonument uit 1888. Oorspronkelijk was dit een pastorie, daarna het huis van de burgemeester en sinds het voorjaar van 2024 een boetiekhotel.
Kasteel Limbricht heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 12e eeuw. Het kasteel is een zeldzaam voorbeeld van een mottekasteel, wat betekent dat het op een kunstmatig opgeworpen heuvel, een zogenaamde motte, is gebouwd. De oorspronkelijke houten toren werd later vervangen door een stenen donjon. In de 15e en 16e eeuw was het kasteel in bezit van de familie Scheiffart van Merode. Baron Nicolaas van Breyll erfde het kasteel in 1619 en liet in 1622 het huidige renaissancekasteel op de vergrote motte bouwen3. De voorburcht werd in 1630 toegevoegd.
Heks van Limbricht De heks van Limbricht, Entgen Luijten, woonde in de late 17e eeuw in het dorp Limbricht. Ze stond bekend om haar kennis van kruiden en geneeskrachtige planten, waarmee ze haar dorpsgenoten hielp. Vanwege haar eigenzinnige gedrag werd ze in 1674 beschuldigd van hekserij. In die tijd was het niet ongebruikelijk dat vrouwen die afweken van de norm of die invloedrijk waren in hun gemeenschap, beschuldigd werden van hekserij. Entgen’s proces is een voorbeeld van de onderdrukking en het bijgeloof uit deze tijd. Entgen weigerde om de beschuldigingen te aanvaarden en bleef krachtig protesteren tegen haar vervolging. Ondanks de martelingen en druk die op haar werden uitgeoefend, bekende ze nooit schuldig te zijn aan hekserij. Haar standvastigheid en moed maken haar verhaal tot een inspirerende, maar ook een trieste herinnering aan een donkere periode in de geschiedenis. Entgen is gestorven in de kerkers van het kasteel. In het boek de Heks van Limbricht vertelt auteur Susan Smot het verhaal van Entgen. Klik hier voor de boekrecensie.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het kasteel zwaar beschadigd, maar in 1955 kocht de Stichting Kasteel Limbricht het kasteel en voerde een grondige restauratie uit. Het kasteel is nu een belangrijk cultuurhistorisch monument en wordt gebruikt als vergadercentrum en voor evenementen. Het komend jaar staan verschillende 2- 3- en 5 daagse Pensioen in Zicht -trainingen gepland op deze prachtige plek. Vanzelfsprekend besteden we tijdens de training aandacht aan de geschiedenis van dit kasteel, het verhaal van de heks van Limbricht. Ook staat een wandeling door de tuin en de omgeving op het programma. Wij zijn blij met deze unieke locatie en hopen veel enthousiaste deelnemers op deze plek te mogen verwelkomen!
Hoe blijf je jezelf ontwikkelen in de latere loopbaanfase? Atyna Janse (64) laat zien dat het nooit te laat is om te leren en jezelf opnieuw uit te vinden. Ooit bij Schoevers begonnen is ze nu Yoga docent en in opleiding voor trainer Zijnsoriëntatie. Dit zijn de vruchten van een leven lang leren. Onze adviseur en trainer Miranda de Vries ging met haar in gesprek. Hieronder lees je een korte biografie van haar loopbaan en ontdek je hoe zij het plezier van leren in een latere loopbaanfase heeft omarmd.
Opgegroeid in een arbeidersgezin in Vlissingen Atyna is geboren en getogen in Vlissingen en komt uit een arbeidersgezin. Ze kon goed kon leren en danste graag. “Ik had les van een ballerina uit Australië die wel meer in mij zag. Ze adviseerde me om na de HAVO naar de balletacademie te gaan in Amsterdam. Maar het was voor mij een brug te ver om uit Zeeland weg te gaan.”
Dus werd het Schoevers in Zeeland. Maar het leren bleek haar toch in het bloed te zitten en tijdens haar eerste baan volgde ze in de avonduren een HBO opleiding Personeelsmanagement. Daarmee startte ze een Werving en Selectiebureau. “Ik kan mezelf wel omschrijven als een moedig type met de behoefte aan diversiteit en dynamiek.” Dus het bleef niet bij alleen Werving en Selectie. In de zoektocht naar wat mensen drijft en wat er nog meer meespeelt dan alleen het denken, volgde ze een yoga opleiding. Naast haar Werving en Selectiebureau zette ze haar stoelyoga praktijk op. Haar missie werd om zoveel mogelijk mensen in aanraking te brengen met yoga. Hoofd, hart en lichaam was toen al het speelveld van Atyna.
Leren door naar binnen te keren Maar nieuwsgierig en energiek als ze is, bleek deze combinatie te veel te zijn en belandde ze in een burn-out. Toen ze daar enigszins van herstellende was, schreef ze zich in voor een Stilteweek bij de school voor Zijnsoriëntatie. Dat was leren door naar binnen te keren. Tijdens de stilteweek kwam Atyna beter in contact met haar drijfveren en besloot daarna zich volledig te richten op haar yogapraktijk. De stilteweek had naast haar inzicht ook een zaadje geplant voor de Zijnsoriëntatie. Ze ging de opleiding Zijnsoriëntatie volgen. “Deze opleiding heeft me laten toegroeien naar datgene waar ik voor in de wieg ben gelegd”, zegt ze met verve. Het is een combinatie van psychologie en boeddhisme en dat heeft haar gebracht tot waar ze nu is.
Ik ben benieuwd naar hoe Atyna het leren in de latere loopbaanfase ervaren heeft. Uit literatuur blijkt dat bij leren in de latere loopbaanfase het belangrijk is dat het ertoe doet en hoe het aangeboden wordt. Het moet ook aanhaken bij gekristalliseerde intelligentie. (gekristalliseerde intelligentie is de kennis en ervaring die je hebt opgedaan in werk en leven). De kennis die je op latere leeftijd opneemt, moet aansluiten bij je ervaringen, interesses en concepten. Hoe kijk Atyna hiernaar? “Ik zeg altijd; had ik het maar eerder geweten, maar ik denk dat overal een tijd voor is!”, vertelt ze me. Enthousiast gaat ze in op de Zijnsoriëntatie. “In de Zijnsoriëntatie gaat het om een staat van presentie. Het doel is om autonomie te vergroten en het vermogen om bewust aanwezig te zijn in elke situatie te ontwikkelen. Daarvoor gebruik je je lichaamsbewustzijn als belangrijke graadmeter. Dat vraagt oefening en dat wordt gedaan in groepjes, tijdens studiedagen en in je werkpraktijk. Het draait om ervaren, je oefent iedere dag met de materie. Vervolgens breng je het in de praktijk zodat het geleerde van toegevoegde waarde is en je in staat bent om ontspannen te leven zoals je dat écht wilt. Zijnsoriëntatie verweeft zich op die manier in je leven en professie. Het leren ging met hoofd, hart en lichaam, het is holistisch. Zijnsoriëntatie is een levenskunst die ons uitnodigt om te rusten in het huidige moment, volledig en authentiek te zijn, en bij te dragen aan de wereld door simpelweg onszelf te zijn. Theorie leren en examen doen. Tijdens de opleiding voor Zijnsoriëntatie viel het Atyna op dat haar leerstijl hetzelfde was gebleven. Natuurlijk werkt je prefrontale cortex niet zo mee bij het ouder worden en leren. Maar ze heeft iedere dag minstens een uur gestudeerd om een voldoende te halen. Atyna: “En ik heb het gehaald. Mijn cijfers waren gemiddeld. Dat ben ik gewend van vroeger. Toen zat ik ook meestal bij de middenmoot. Ik moet er hard voor werken en dan lukt het me. Ik zag ook gepromoveerde medecursisten en die haalden hogere cijfers. Met het ouder worden doet dat cijfer er niet meer zoveel toe.” “Ik heb de smaak van leren nog steeds te pakken en studeer nog even door”.
Generatief leren in beeld Tot slot van ons gesprek ben ik benieuwd of Atyna naast al haar inhoudelijke opleidingen ook ervaring heeft met het principe van generatief leren. Generatief leren is een methode waarbij mensen met elkaar op basis van hun verzamelde kennis en ervaring een lastig probleem oplossen of een innovatie bedenken.
“Ik denk dat het vermogen om wanneer je ouder wordt je kennis te delen op een waardevolle en innovatieve manier in ieder mens schuilt,“ zegt Atyna. “Denk aan buurt en verenigingsleven. Breder dan je werksetting. Daarbij is het voorbeeld van wat je ooit hebt gekregen ook een belangrijke factor. Hoe zijn de generaties voor jou omgegaan met hun kennis en ervaring en wat hebben zij er mee gedaan op latere leeftijd.” Zelf herkent ze Atyna het wel dat je steeds meer van waarde bent in je omgeving omdat je veel hebt geleerd en meegemaakt hebt. “Ik ken mensen die helemaal niets meer met hun ervaring en talenten doen. Omdat ze de positie hebben die ze willen, of de schaapjes op het droge hebben. Dat is eigenlijk zonde. Er is zoveel te geven en te delen.”
Atyna Janse is gastdocent Yoga in de Pensioen in Zicht cursussen in Middelburg.
De vergrijzing en de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt dwingen organisaties om creatief na te denken over het invullen van vacatures. Bij de gemeente Lopik leidde dit in 2023 tot een opvallend initiatief: gepensioneerden aantrekken voor diverse functies. Hoe pakt dat uit? Strategisch HR-adviseur Margaretha Heimensen deelt haar inzichten.
Om deze groep te bereiken, organiseerde de gemeente kennismakingscafés. “We wilden mensen uitnodigen om op laagdrempelige wijze met ons in gesprek te gaan en ze te informeren over de mogelijkheden” legt Heimensen uit. Het bleek een schot in de roos: honderd belangstellenden kwamen op de eerste bijeenkomst af. “We hebben bewust geen harde eisen gesteld aan opleiding of ervaring. Het ging erom te ontdekken wat mensen aan kennis en ervaring meebrengen en wat zij willen en kunnen.” Van de honderd geïnteresseerden zijn uiteindelijk twaalf gepensioneerden aangenomen. Zij vervullen uiteenlopende rollen, van receptioniste tot leidinggevende. “Iedere werknemer brengt een unieke schat aan ervaring mee. Een voormalige directeur begeleidt nu een klein team, wat een mooie match bleek.”
Wat zoeken gepensioneerden in hun werk? Heimensen merkt dat de voorkeuren divers zijn. “Sommige mensen wilden graag een rol die aansloot bij hun eerdere werk, terwijl anderen juist iets totaal nieuws wilden proberen. Wat opvalt, is dat de verdeling tussen mannen en vrouwen gelijk is.” De gemeente stemt de functies zorgvuldig af op de ambities en vaardigheden van de kandidaten. Een enkele gepensioneerde vroeg om scholingsmogelijkheden. Heimensen: “De meeste gepensioneerdenwillen vooral hun kennis inzetten en van toegevoegde waarde zijn. In plaats van nieuwe kennis te vergaren. Ze zien hun werk vaak als een kans om hun ervaring nuttig te maken, niet per se om zichzelf verder te ontwikkelen. We vermoeden als gemeente dat er een andere vorm van ‘leren’ optreedt wanneer je als gepensioneerde weer aan het werk gaat. Je voormalige kennis en vaardigheden worden ingezet in een nieuwe setting. Dat vraagt aanpassingsvermogen, flexibiliteit in het denken en in het samenwerken. Dat is een nieuwe vorm van leren.
Samenwerking en integratie Het integreren van gepensioneerden in bestaande teams ging verrassend goed. “Ze doen mee aan teamdagen, lunchen samen met collega’s en zijn echt onderdeel van de groep. Er is geen sprake van een aparte status,” zegt Heimensen. Toch zijn er ook aandachtspunten. “.” Een punt van aandacht is de ICT-vaardigheid. “Veel gepensioneerden hebben wat extra ondersteuning nodig bij digitale systemen. Dat vraagt van ons flexibiliteit, maar het is goed te doen.”
De ‘nieuwe’ levensfase Het gesprek met gepensioneerde medewerkers gaat verder dan het werk. Ook voor ons als werkgever is het een ontdekkingsreis. “We blijven in gesprek over hun nieuwe levensfase, waarin andere elementen naast werk een grotere rol spelen. Het gaat niet alleen om inzetbaarheid, maar ook om balans,” legt Heimensen uit. De moraal van dit verhaal: de gemeente Lopik heeft met dit initiatief een waardevolle groep werknemers weten aan te trekken. Ook een van de huidige vaste medewerkers heeft ervoor gekozen om na zijn pensioen door te blijven werken in dezelfde functie.
Reflectievraag n.a.v. dit artikel Een interessante vraag blijft: komen gepensioneerden die weer aan de slag gaan in de ‘leerstand’ wanneer ze gaan samenwerken met nieuwe collega’s? Of blijven ze vooral leunen op hun ervaring? Wat denk jij?
Wij zijn onderdeel van de LB Groep, een familie van bedrijven
