Foto: Laila Willems

Het is een gewaardeerd en kenmerkend onderdeel van de Pensioen In Zicht-cursussen op de Guldenberg: de natuurwandeling in de Loonse en Drunense Duinen onder leiding van de bekende boswachter Frans Kapteijns. Ontspannen en vitaliseren in de natuur.

De fysieke en mentale winst die wandelen oplevert wordt keer op keer wetenschappelijk bevestigd. Ook bij het grote publiek is het inzicht steeds meer ingedaald dat de natuur een waardevolle plek is om te werken aan vitaliteit en gezondheid. Geen wonder dat in de PIZ-cursussen van Stavoor de nodige aandacht wordt besteed aan natuurbeleving.

Natuurmonumenten
Iemand die over de weldadige effecten van wandelen voor lichaam en geest als geen ander kan vertellen is boswachter Frans Kapteijns (71). De hartstocht voor bos en natuur zit diep in de man wiens loopbaan startte bij ‘De Kleine Aarde’ in Boxtel. Het eerste centrum voor duurzaamheid in ons land. Opgericht in 1972 na de verschijning van het onrustbarende milieurapport Grenzen aan de groei. Feitelijk de eerste wake-upcall over de toekomst van de wereld en de planeet door een groep Europese wetenschappers. Nederland leerde Frans vooral kennen als dé mediaboswachter bij Natuurmonumenten. Via de social media en Frans’ medewerking aan tal van radio- en tv-programma’s (onder meer Vroege Vogels) groeide deze Brabantse spraakwaterval uit tot een gedreven pleitbezorger voor natuurbescherming en respectvoller omgaan met natuurgebieden.

Loonse en Drunense duinen
Als gids verzorgt Frans tijdens de Pensioen In Zicht-cursussen op De Guldenberg natuurwandelingen. De locatie leent zich daar uitstekend voor. Gelegen aan de rand van de Loonse en Drunense Duinen is landgoed De Guldenberg in het Brabantse Helvoirt een fantastische uitvalsbasis voor een ontdekkingstocht. Het grenst aan een natuurgebied van bos en veel zandverstuivingen dat in 2002 werd aangewezen tot Nationaal Park.

“Totaalervaring”
In het gesprek etaleert Frans volop zijn kennis over de natuur rondom De Guldenberg. Over de bomenpopulatie (“vooral grove dennen”), over het stuifzandcomplex (“ik laat de deelnemers aan de natuurwandeling een stukje daarvan zien”) en over de kunst van met getrainde ogen kijken naar de zijkanten en wat dat oplevert (“de meeste mensen kijken alleen recht vooruit”).  Ook staat Frans stil bij het weldadige effect van het nemen van bosbaden. “Het bos geeft ons rust en kalmte en het ruikt allemaal veel lekkerder. Het is heel zinvol de natuur binnen te laten dringen in ons lichaam”, vertelt Frans.

Bosbad
Een wandeling onder zijn leiding is eigenlijk al een belevenis op zich. Enthousiast vertelt Frans over de zintuigelijke “totaalervaring” van het nemen van een bosbad. De vertaling van de Japanse natuurtherapievorm Shinrin Yoku. Een bosbad heeft een positieve uitwerking op het verscherpen van het gehoor, de reuk en de tastzin. Frans:  “De zintuigen gaan zeker vooruit. Je gaat steeds beter waarnemen wat er allemaal gebeurt in een bos. Je houdt als je langzaam wandelt veel helderder je ogen open. Als mensen zijn we steeds meer scherm-mensen geworden en zijn we vergeten onze zintuigen te gebruiken. Ik zeg tegen deelnemers aan mijn wandelingen vaak: draai je eens om en voel hoe de zon of de wind op je huid heeft gezeten. En als je je concentreert hoor je veel beter wat voor soort geluiden er zijn.  Als je je zintuigen intens gebruikt dan is dat veel heilzamer voor je.”

Wie wandelt onder leiding van Frans Kapteijns ziet, hoort en ruikt gewoon veel meer. Die conclusie kunnen we zondermeer trekken. Wat maakt een natuurwandeling met de cursusdeelnemers voor Frans zelf geslaagd?  Het gaat hem om twee dingen, antwoordt hij. “Tijdens de wandeling geef ik opdrachten. Het is voor mij geslaagd als iedereen die accepteert en meedoet. Hoe vreemd die uitnodigingen voor sommige mensen mogelijk ook klinken. Het tweede punt is dat mensen met een big smile het bos uitkomen met de woorden: ‘ik heb veel meer gezien in een bos als ik ooit eerder in mijn leven gezien heb. Voor zo’n aha-erlebnis; daar doe ik het voor.”

Pensioen in Zicht-cursus
Met genoegen kijkt Frans Kapteijns uit naar zijn aanstaande bijdrages aan de PIZ-cursus van Stavoor op De Guldenberg. Zelf is hij officieel met pensioen maar op zijn bevlogenheid en energie zit bepaald geen sleet.  “Na je werkzame leven begint een mooi stukje nieuw leven. Een nieuwe levensfase om je energie te gebruiken, je omgeving en jezelf beter te leren kennen en je gezondheid beter in te zetten. Dat is ook hoe ik mezelf verhoud tot het ouder worden.”

“De natuur is gezondheid”
Frans’ boodschap die als een rode draad door dit gesprek loopt: de moderne mens moet veel meer naar buiten trekken. “Ga snuffelen aan bloemen, ga luisteren naar vogels, neem bewegingen waar, luister naar het geritsel en voel de zon en de wind op je huid. Huisartsen en dokters prediken het steeds meer; de natuur is gezondheid.”

Ons digitale leerplatform Pensioen in Zicht

Een interview door Wouter Beerthuis en Tamara Kool van het platvorm ‘Actief Pensioen’

Stavoor is de enige aanbieder van Pensioen in Zicht-cursussen die voor cursisten naast de fysieke training een online leeromgeving heeft. En ja, daar zijn we best trots op. De digitale leeromgeving is ontwikkeld door Maud Schreuder en Astrid Kraal en begin van dit jaar gelanceerd.

Voor wie is de cursus Pensioen in Zicht bedoeld?
De training Pensioen In Zicht van Stavoor wordt hoog gewaardeerd en is bedoeld voor alle mensen die met pensioen gaan. De training kan ruim vóór de pensioendatum gevolgd worden maar ook in de periode direct voorafgaand aan de pensionering. Stavoor verzorgt 3– en 5 daagse trainingen op locaties door het hele land en in Frankrijk.

Welke plannen zijn er voor de toekomst
Astrid: “De cursus Pensioen In Zicht bestaan al heel lang. We hebben deze cursus onlangs uitgebreid met een digitaal onderdeel: de Stavoor Leeromgeving. Deze biedt de mogelijkheid je vóór het volgen van de cursus alvast in te lezen en je voor te bereiden. Maar ook vind je in de leeromgeving materiaal dat interessant is om in de eerste fase na je pensioen te gebruiken.”

Deelnemers krijgen toegang tot de leeromgeving enkele weken voor de start van een training en behouden de mogelijkheid tot een jaar na afsluiting van de cursus materiaal te bekijken. Ook worden in deze leeromgeving activiteiten aangekondigd waaraan cursisten kunnen deelnemen.

Nog even terugkomen op jullie als initiatiefnemers. Jullie verschillen behoorlijk in leeftijd? Wat voor invloed heeft dat op de samenwerking?
De online leeromgeving is de vrucht van succesvolle samenwerking tussen twee mensen die qua leeftijd behoorlijk verschillen. Astrid was net nieuw bij Stavoor en ging samen met Maud aan de slag om de leeromgeving vorm te geven. Daarbij was de hulp van zowel de coördinator van Stavoor als het secretariaat een belangrijke factor. Maud zorgde voor de snelle vertaling van inhoud naar de leeromgeving. Voor de structuur, inhoud en opbouw van het geheel is in het ontwikkeltraject intensief samengewerkt met de andere teamleden van Stavoor Pensioen in Zicht.

“Mooi en verrijkend”
Hoe kijken Astrid en Maud terug op de ontwikkeling van de leeromgeving? Astrid: “Het is een feest om met jonge mensen te werken. Het tempo van Maud was enorm, wat werd bedacht was snel en professioneel gerealiseerd. De vragen die Maud stelde, juist vanuit haar achtergrond, waren heel relevant en dat leidde regelmatig tot mooie gesprekken over inhoud en vormgeving. Maud: Ik vind het verrijkend om met oudere mensen samen te werken vanwege de kennis en ervaring die meer ervaren generaties kunnen delen. Op sommige momenten waren er ook wat verschillen in inzicht en was er soms weerstand. Maar zonder wrijving geen glans. Door naar elkaar te luisteren en ideeën uit te wisselen kwamen we eigenlijk altijd tot een oplossing. Daardoor leerden we veel van elkaars perspectieven en ideeën.”

Astrid, wat was in jouw ogen de meerwaarde van samenwerking tussen verschillende generaties in dit project?
“Samenwerking tussen verschillende generaties kan veel voordelen opleveren. De oudere medewerkers van Stavoor brengen ervaring en kennis en best practices met zich mee. De jonge generatie in de persoon van Maud zorgde voor nieuwe perspectieven, technologische vaardigheden en innovatieve ideeën. Door deze samenwerking konden we als team veel verschillende expertises benutten. De inhoud van de Stavoor Leeromgeving is gevuld door de ervaren krachten, terwijl Maud met name kon ondersteunen in nieuwe werkvormen of de bestaande werkvormen kon omvormen tot een manier die past in de digitale leeromgeving. Zo hebben we elkaar kunnen versterken.”

Hoe kijk jij hiernaar Maud?
“Het verschil in generatie heeft zeker een positieve impact gehad op het eindproduct. Door het samenbrengen van verschillende perspectieven en ervaringen hebben we een product kunnen ontwikkelen dat zowel technologisch goed in elkaar zit én gebruiksvriendelijk is. Er ligt nu een solide inhoudelijke basis met daarbij een echte innovatie in het leeraanbod. We zijn eigenlijk best trots!”

Tot slot. Hebben jullie tips voor anderen die over de generatiegrenzen heen willen samenwerken?

• “Luister actief naar elkaars perspectieven en ideeën zonder vooroordelen.”
• “Maak gebruik van elkaars sterke punten en expertise.”
• “Wees open voor verandering en nieuwe benaderingen.”
• “Creëer een cultuur van samenwerking binnen het team, waarbij iedereen wordt aangemoedigd om bij te dragen en te leren van elkaar.”

Wouter Beerthuis en Tamara Kool zijn de gezichten achter Actief Pensioen.
Een nieuw platform voor (bijna) gepensioneerden. Actief Pensioen verbindt (bijna) gepensioneerden met elkaar en met de samenleving.

Een interview door Astrid Kraal en Maud Schreuder van Stavoor

Actief Pensioen richt zich op alle (bijna) gepensioneerden in Nederland. Het platform is kosteloos te bezoeken en biedt diverse pensioenactiviteiten aan. Deze activiteiten zijn verdeeld in vier categorieën: vrijwilligerswerk, hobbymatig, educatie en betaald werk. Ook is het platform een plek om ideeën op de te doen voor pensioenactiviteiten. Het platform is interactief opgezet. Je kunt tips en ideeën met andere (bijna) gepensioneerden op het platform uitwisselen.

De rolverdeling tussen beide initiatiefnemers is als volgt. Wouter Beerthuis heeft meer een adviserende rol bij het platform Actief Pensioen. De dagelijkse werkzaamheden worden opgepakt door Tamara Kool.
Wat opvalt en intrigeert is het leeftijdsverschil tussen beide initiatiefnemers.

Jullie zijn van verschillende generaties. Wat voor invloed heeft dit op de samenwerking?
Wouter:“Leeftijd kent eigenlijk geen grenzen. Verschillende generaties versterken elkaar in gemeenschappelijke ideeën. De jongeren zijn beter in informatietechnologie, de meer ervaren generatie heeft veel ervaring in de rugzak. Samenwerking maakt de mens uniek. Zonder elkaar kunnen wij niet overleven.” 

Tamara: “Het is erg prettig om samen te werken met Wouter, omdat hij veel meer levenservaring heeft. Wij vullen elkaar mede daardoor goed aan. De samenwerking met Wouter creëert rust, zorgt ervoor dat er andere ideeën boven tafel komen en zorgt voor een grotere diversiteit op het platform.”

Wouter: “Wij vullen elkaar inderdaad goed aan door onze verschillende perspectieven en ideeën, die onder andere generatie gebonden zijn. Wouter bewaart rust en zet vaak onze beide benen op de grond. Tamara komt vaak met verschillende ideeën, waarvan het goed is dat er ook een paar ideeën worden afgeschoten. Wij kunnen niet alles oppakken. Wij houden elkaar daarmee in balans.”

Tamara: “Het platform Actief Pensioen is completer en levendiger geworden door onze samenwerking. Wij bundelen onze verschillende (generatie) perspectieven in het platform en de beslissingen die wij over het platform nemen. Hierdoor heeft het platform diverse mogelijkheden, die goed aansluiten bij de doelgroep (bijna) gepensioneerden.”

Wouter: “Ik zou zeggen: sta open voor een samenwerking met verschillende generaties. Het opent perspectieven en mogelijkheden voor hetgeen waar je aan werkt. Je vult elkaar immers aan.”

Even terug naar het Platform. Wat zijn de ambities voor de toekomst?
Tamara: “Het platform Actief Pensioen verder ontwikkelen en daarmee bijdragen aan de verbinding tussen (bijna) gepensioneerden met elkaar en met de samenleving.”

Wouter: “Het verder ontwikkelen doen wij met de organisaties en (bijna) gepensioneerden op het platform en met onze samenwerkingspartners zoals Stavoor Pensioen in Zicht.”