Wat als de zittingstermijn van de ondernemingsraad binnenkort eindigt en er verkiezingen op stapel staan? In deze tijd zijn er meerdere redenen denkbaar waarom dit voor wat hoofdbrekens zorgt. Zo kan het zijn dat niemand zich kandidaat stelt omdat de verkiezingen van de OR niet hoog op de prioriteitenlijst staan. Of de OR-leden zijn druk met het primaire proces en de OR moet alle aandacht richten op het crisismanagement, waardoor de voorbereidingen van de verkiezingen in het gedrang komen. Hoe kan de OR hier mee omgaan?
Vooropgesteld: het democratische gedachtegoed van OR-verkiezingen wordt heel belangrijk gevonden. De zittingsperiode van de OR eindigt gewoon na de afgesproken zittingsduur en dan moeten er dus verkiezingen gehouden worden. Want met het verstrijken van de zittingsperiode komt er ook een einde aan de formele bevoegdheden van de zittende ondernemingsraad. Die kan dan dus geen rechtsgeldige besluiten meer nemen. Dat is een situatie waarop niemand zit te wachten.
We kennen allemaal wel voorbeelden uit het verleden waarbij de OR redenen vond om verkiezingen uit te stellen. Dat gebeurt dan vaak met een melding aan alle betrokkenen en de mogelijkheden om hiertegen bezwaar te maken. Een charmante oplossing, ware het niet dat deze nagenoeg nooit stand kan houden als er wel iemand bezwaar maakt.
Met dit dilemma hebben we nu natuurlijk ook te maken. De vraag is echter of deze situatie niet zo uitzonderlijk is dat er eerder begrip zal zijn voor afwijkingen. Daarover doen wij geen uitspraken, maar we snappen wel dat het nu om meerdere redenen niet de beste tijd is voor zorgvuldige OR-verkiezingen.
Een mogelijkheid is samen met de bestuurder en andere belanghebbenden (denk dan bijvoorbeeld aan vakbonden die een lijst met kandidaten indienen) tot een schriftelijke overbruggingsregeling komt. Die zou dan gericht moeten zijn op de periode totdat het houden van goede verkiezingen weer wel mogelijk is. Deze regeling zal op alle punten volstrekt helder moeten zijn. Ook hiervoor geldt: dit is geen zekerheid. Als iemand bezwaar maakt tegen deze regeling (en daarmee dus eigenlijk tegen het uitstellen van verkiezingen), dan zal de ondernemingsraad (en de organisatie) zich tot dit bezwaar moeten verhouden.
En ook al komt u tot een overbruggingsregeling, dan zijn er mogelijk nog andere dilemma’s. Het kan namelijk zijn dat er OR-leden zijn die het einde van de zittingsperiode ook voor zichzelf hadden gekozen als moment om te stoppen. Verlenging betekent dat u feitelijk ook een beroep op hen doet. Daarnaast zult u alle OR-leden het aanbod moeten doen om in OR-functie te blijven.
Belangrijk is ook dat er geen enkele twijfel kan zijn over de erkenning van deze ‘verlengde OR’ door de bestuurder. Het moet niet zo zijn dat de bestuurder ineens van mening is dat er een niet-rechtsgeldige OR zit op het moment dat die raad bijvoorbeeld niet instemt met een regeling. Het is het beste dat de bestuurder schriftelijk verklaart de verlengde OR te erkennen.
Het spreekt voor zich dat alle betrokkenen op de hoogte moeten zijn van de gemaakte afspraken. Marian: deze zin komt voor mij wat uit de lucht vallen. Misschien helpt het als je schrijft wie je bedoelt met de betrokkenen: OR, OR-leden, bestuurder, achterban, vakbonden,… ?
Natuurlijk zijn de corona-maatregelen niet per se een reden de verkiezingen uit te stellen. Als er tijd en ruimte is om ze te organiseren, kunnen de verkiezingen zonder meer doorgaan. U loopt dan wel tegen een aantal obstakels aan die wat extra aandacht vragen:
In beide scenario’s zijn er denkwerk en acties te verrichten. Met verkiezingen in aantocht is er dus in elk geval geen tijd om stil te zitten. Want: niets doen is geen optie.
