“Met 60 uitdrijven? Zo zit ik niet in elkaar”

22 april 2024

Voor de reeks Route 60 ging Lidia van Engeland in gesprek met medewerkers in organisaties van rond de 60 jaar over hun werk en vitaal zijn en blijven. Het maakt nieuwsgierig naar haar eigen loopbaan en de keuzes in haar werk. Daarom als sluitstuk van deze reeks een interview met Lidia. “Mijn banenswitch is één grote verjongingskuur”

In de gesprekken die Lidia voor Route 60 hield, deelden de geïnterviewden openhartig hun dromen, dilemma’s, wendingen en- worstelingen. Kluwens aan gedachten die Lidia bekwaam wist te ontrafelen. In heldere taal zette ze op papier hoe zestigers hun weg zoeken in werk en leven.

Zorgvuldig formulerend trekt ze in ons gesprek lijnen naar haar eigen loopbaan. Ook zelf is ze inmiddels de 60 gepasseerd. Wat wordt echt belangrijk als je op een leeftijd komt dat carrière maken niet meer hoeft? In ons gesprek ontvouwt Lidia zich als een verteller die scherp maakt hoe in haar geval werk, passie en zingeving verstrengeld zijn en kunnen leiden tot herbronning. Spoiler: Lidia sloeg een nieuwe richting in.

Waar komt jouw passie vandaan voor loopbaanvragen?
“Als je kijkt naar werkgeluk zijn er drie pijlers: verbinding – vakmanschap – autonomie. Vakmanschap is altijd belangrijk voor me geweest. Ik ben de dochter van een boer en mijn vader was een echte vakman. Dat heb ik meegekregen. Dat je investeert in je vak en daarin goed wordt. Ook autonomie is belangrijk voor me, ik wil vaak de dingen op mijn eigen manier doen. Verbinding vind ik niet altijd gemakkelijk, maar door de jaren heen ben ik daar beter in geworden.”

“Ik ben ooit gestart in het alfabetiseringswerk; mensen die vanuit hun persoonlijke motivatie de Nederlandse taal willen leren. Ontwikkeling van mensen is eigenlijk de rode draad geweest in mijn loopbaan. Ik heb teams en ondernemingsraden begeleid maar ontdekte dat ik dichter op de huid van mensen wilde werken. Toen ben ik medewerkers met vragen over loopbaan en werk gaan begeleiden.

Ruim 25 jaar geleden zette Lidia een eigen bedrijf op voor training en coaching. Als trainer werkte ze onder meer voor de Pensioen In Zicht-cursussen van Stavoor. “Toen ik 60 werd begon het te kriebelen om iets anders te gaan doen”, vertelt ze. “Als zzp’er ben je voor jezelf verantwoordelijk en dient de vraag: ‘doe ik wat ik wil doen?’ zich met enige regelmaat aan. Ik merkte dat ik wel nieuwe ideeën kreeg over nieuwe thema’s of nieuwe producten maar er niks mee deed.”

Wat deed dat met je?
“Als ik met een idee niks doe, dan is dat ook niet het goede idee. Want als het wel een goed idee is dan ga ik in de actiestand. Ik vroeg me af: wat is dat toch? Waar zit nou de kneep? Hoe kan ik weer nieuwe energie krijgen in mijn eigen loopbaan? Toen plopte de vraag op: wil ik niet eens van doelgroep veranderen? En ja hoor, ik zag mezelf ineens werken met kinderen. Vanaf dat moment ging het in een razend tempo.

Waarom kinderen?
“Ooit ben ik als student Turkse kinderen Nederlands gaan geven. Ook heb ik in die tijd veel kinderkampen begeleid. Jarenlang had ik pleegkinderen in huis en nu ben ik oma van 2 kleinkinderen. Hoe leuk is het om met kinderen om te gaan? De wendbaarheid en de creativiteit van kinderen is zo groot. Je wordt voortdurend verrast. Ik wilde eerst wat ervaring opdoen in het basisonderwijs voordat ik een definitieve keuze zou maken. Als vrijwilliger kwam ik in februari 2023 op de Taalschool voor Oekraïense vluchtelingenkinderen terecht in Arnhem. Inmiddels heb ik een baan als leerkracht-ondersteuner in een Taalklas in Oss. Ik heb ervoor gekozen 2.5 dag per week te werken omdat ik daarnaast mijn bevoegdheid wil halen. Ook heb ik mijn bedrijf niet 100% losgelaten. Zo geef ik nog wat trainingen voor de Jobcraft Company.”

Jobcraften; daar ben je zelf het levend bewijs van
“Inderdaad. Jobcraften is wat ik nu zelf gedaan heb. Bezig zijn met je werk en de vraag hoe je dat naar je hand kunt zetten. Zodat je in alle levensfases met plezier aan het werk kunt zijn. Ik vind dat een uitdagend thema.”

Kun je me meenemen naar de fase in je loopbaan dat je dacht: het wordt tijd voor een nieuwe stap?
“De gedachte om iets anders te gaan doen sluimerde al een jaar of twee. Ik sprak er ook over met mijn maatjes bij de Jobcraft Company. Het borrelde maar ik kon het geen richting geven. Het is ook best een taai proces voor jezelf. Ik begeleid mensen daarin maar het is niet makkelijk om het voor jezelf helder te krijgen. En dit alles had ook te maken met 60 worden.”

Kun je dat uitleggen?
“Ik vind 60 worden veel impact hebben dan 50 worden. Als je 60 wordt zie je het einde van je loopbaan al aan de horizon. Wat doe je dan? Ga je een beetje uitdrijven? Minder werken? Van die ontzie-maatregelen zoals dat in HR-taal heet. Ik dacht: nee, dat is niet mijn perspectief. Zo zit ik niet in elkaar. Ik wilde op zoek naar iets wat me weer zou inspireren. En zeker: het is pittig! Toen ik vroeger leerkrachten coachte dacht ik al: ‘wat wordt daar hard gewerkt; wat een gedrevenheid. Nu zit ik daar zelf tussen en zie ik dat weer. Het is zo’n andere wereld van werken dan ik gewend ben. Zo hands-on. De kinderen zijn er en je moet aan de bak. En als je er niet voor 100% staat, dan krijg je dat terug. Maar het voelt als een goede keuze. Mijn partner zegt ook: ik zie dat je geniet van het contact met de kinderen en van de verhalen waarmee je thuiskomt. Ik vind mijn switch één grote verjongingskuur, er is nog zoveel te leren.”

Je bent nu ruim een half jaar leerkrachtondersteuner. Wat doe je precies?
“Ik heb er bewust voor gekozen me niet om te scholen tot leraar. Dat is een enorme investering in studie en verantwoordelijkheid. Het gaat me ook niet om de rol van leraar; het gaat me om het contact met de kinderen. Ik ondersteun de leerkracht door met groepjes te werken op verschillende niveaus, door te helpen bij lesvoorbereidingen, door klankbord te zijn, door extra aandacht te geven aan kinderen die dit nodig hebben.”

Even terug naar Route 60 en de verhalen die maakte. Vanuit welke motivatie deed je dit?
“Ik hoopte met deze interviews inzicht te krijgen in de loopbaanvragen van mensen rond de 60. In mijn interviews richt ik me op mensen die in dienst zijn van organisaties; ik heb geen zzp-ers geïnterviewd. Loopbanen binnen een organisatie ontwikkelen zich toch anders. De kernvraag die ik steeds stelde was: hoe kun je binnen deze organisatie op een prettige en vitale manier richting pensioen? Die interviews hielpen me ook mezelf te spiegelen, hoewel ik als zzp-er een andere context had. Als ik de verhalen doorlees, kom ik de nodige herkenning tegen.”

Je tekende de verhalen op van 60-ers. Kijk eens door je oogharen: hoe zie je je eigen toekomst?
“Voor nu is het vooral veel leren van de kinderen, mijn collega’s en op de opleiding die ik volg. Straks wil me ik verder kunnen verdiepen in het taalonderwijs voor nieuwkomers, want dat boeit me. Ooit koos ik als 18 -jarige voor de studie Nederlandse taal- en letterkunde en de cirkel is nu op een manier rondgekomen die ik nooit had kunnen verzinnen. Die oude passie voor taal en boeken, die voel ik nu weer. De school waar ik werk is bezig met een schoolbibliotheek en is echt goed bezig met het stimuleren van lezen bij de kinderen. Ik ben blij dat ik deze stap heb gezet. En als ik vitaal blijf …. Wie weet zal ik doorgaan. In de Pensioen In Zicht-cursussen van Stavoor heb ik gezien dat veel mensen nog vitaliteit en energie hebben en zinvol bezig willen zijn, ook na hun pensioen. Dat is een trend die alleen maar sterker zal worden.”

Verlies ombuigen in perspectief

22 april 2024

In gesprek met Ingrid van Bennekom

Verlies; perspectief; veerkracht. Het werk waaraan Ingrid van Bennekom zich verbindt gaat om dit soort existentiële thema’s. In de tweede helft van haar loopbaan kwam ze tot de slotsom dat ze zich als HR-generalist wilde specialiseren in het werken voor en met mensen die te maken krijgen met onverwachtse wendingen in werk en leven.

In dit licht gezien sluiten de twee functies die Ingrid vervult heel goed bij elkaar aan. Binnen Shell leidt ze het interne mobiliteitscentrum en is ze verantwoordelijk voor de transitiebegeleiding van medewerkers die hun baan dreigen te verliezen. Dat doet ze vier dagen per week. Een dag per week richt ze zich op rouw- en verliesbegeleiding vanuit haar eigen praktijk die ze enkele jaren geleden startte, Lieve Lasten

‘Tegenslagen horen erbij’
Van verlies naar perspectief. Dat is de kortst mogelijke samenvatting van wat Ingrid doet en wat haar als professional drijft en fascineert. Op haar bedrijfssite staat een veelzeggende regel uit het lied Anthem van Leonard Cohen: ‘There is a crack in everything, that’s how the light gets in’.

Ingrid: “Iedereen krijgt te maken met tegenslagen en verliezen in het leven. De wereld is niet maakbaar, tegenslagen horen erbij. Als je in je leven tegenslag hebt meegemaakt en daar met hulpbronnen doorheen komt, dan ontwikkel je daar (veer)kracht en kwaliteiten uit. Het doet pijn als je iets verliest wat waardevol voor je is. Door stil te staan bij die pijn en bij waarom het zo waardevol was weet je ook wat je te doen hebt, waar je naar op zoek moet.”

Op die manier kun je het verlies integreren in je leven, betekenis laten geven aan je toekomst, gebruiken als een kompas. Door te zoeken naar een diepere betekenis kun je er sterker van worden en van je verlies je kracht maken.” De plek van de verwonding is vaak de plek van bevruchting, legt Ingrid in poëtische bewoordingen uit. “Vandaar mijn motto: van verlies naar perspectief. “

Hulpbronnen
In het gesprek belanden we bij het sleutelwoord veerkracht. Veerkracht is zeker geen eendimensionaal begrip, stelt Ingrid. “Letterlijk staat het voor terug kunnen veren na tegenslag. Hulpbronnen zijn daarvoor onontbeerlijk: zoals dierbaren, hobby’s, doelen, ervaringen, plekken (in de natuur bijvoorbeeld); ze geven houvast. Naar mijn idee is veerkracht deels aangeboren – biologisch en fysiek – en wordt het voor een groot deel beïnvloed door wat je hebt meegemaakt. Juist in je vroegste jeugd ontwikkel je veerkracht als je veilige hulpbronnen tot je beschikking hebt (vaak ouders). Heb je die veilige hulpbronnen niet – en dat maak ik soms in mijn eigen praktijk mee, denk aan onveilige thuissituaties – dan zie je dat mensen het op latere leeftijd vaak moeilijk hebben, vooral als ze te maken krijgen met tegenslag in hun werk of leven. Dan stapelen verliezen zich op, waardoor het soms nodig is de onderste steen boven te halen. ”

Omgaan met verlies
In haar HR-werk ontdekte Ingrid bij zichzelf de behoefte zich te specialiseren in het onderwerp ‘Omgaan met verlies’. “Als je halverwege je loopbaan bent, ga je bewustere keuzes maken. Wat heb ik gedaan tot nu toe? Wat wil ik nog bereiken? Wat heb ik nog te doen?” Ingrid volgde de tweejarige post-HBO opleiding Omgaan met verlies en aansluitend een therapeutische vervolgopleiding. “Van het een is het ander gekomen. Bij Shell blijkt een deel van de opgedane kennis en skills zeer toepasbaar te zijn en kan ik meer diepte geven aan de begeleiding van collega’s. Daarnaast ben ik mijn eigen praktijk gestart om mensen te begeleiden bij wie draaglast zwaarder is dan draagkracht. Door hen inzichten in hun patronen en ervaringen te geven, voelen ze meer keuzevrijheid en dus ook meer autonomie en veerkracht.” In één adem voegt ze daaraan toe: ‘Als ik iemand begeleid leg ik niets op. Ik stem altijd af op de ander. Wat heb je nodig? En bij de één bereik je meer diepgang dan bij de ander. Ik dwing niemand zijn hele hebben en houwen op tafel te leggen.”

Vergroten van veerkracht
Ingrid maakt er geen geheim van dat de wending in de tweede helft van haar loopbaan positief heeft uitgepakt op haar eigen veerkracht. In dat proces was ontwikkeling een constante. “Ik startte als HR-generalist, heb mijn professionele identiteit bijgestuurd en als specialist heb ik me verder ontwikkeld en mijn eigen veerkracht vergroot. Werken aan je eigen ontwikkeling door bijvoorbeeld opleidingen en job rotation is een mooi en belangrijk deel van het vergroten van veerkracht. Ik heb door de opleidingen die ik volgde en mijn specialisatie denk ik iets unieks te bieden. Het geeft me veel voldoening om één-op-één mensen te helpen en een positief verschil te maken. Ik probeer mensen op te tillen door serieus aandacht te geven aan de fases waar ze doorheen gaan. Door mijn opleiding en mijn kennis van transitiebegeleiding kan ik ze inspireren met wat in hun situatie mogelijkheden en kansen zijn.”

De betekenis van werk
Ook de overgang van werk naar pensioen is een transitie die om aandacht vraagt, merkt Ingrid op. Stavoor is een van de providers van Shell op het vlak van Pensioen in Zicht-cursussen. Ingrid: “Werk verschaft naast inkomenszekerheid ook zingeving, identiteit, netwerken en structuur. Als je dat verliest is het belangrijk dat je daarvoor iets anders zoekt of hebt. Ik moedig mensen aan daar op voor te sorteren. Niet alleen als je dichtbij je pensioen komt, maar al in een eerdere fase van je loopbaan. Op het moment dat je iets waardevols dreigt te verliezen is het belangrijk om bij jezelf te rade te gaan: wat maakt het waardevol? Dan weet je ook wat voor waardevols je weer te zoeken hebt. En zo ga je van verlies naar perspectief.”

Mentale vitaliteit
We hadden het over de post-HBO opleiding Omgaan met verlies. Langer geleden volgde Ingrid de HBO-opleiding Personeel & Arbeid. Ze schreef een scriptie over het effect van veranderingen in loopbanen rond het 50^e levensjaar op mentale vitaliteit. De scriptie vloeide voort uit bronnenonderzoek en gestructureerde interviews die ze afnam. “Ik kon aantonen dat het brein zich nog veel langer doorontwikkelt en fit blijft – zelfs lang na je pensionering – als je je rond je 50^e nog actief ontwikkelt door opleiding of carrièreswitch. Als je blijft hangen in wat je al deed stopt die ontwikkeling veel eerder en gaat het kaarsje langzaam uit.”

In dat licht gezien is Ingrid een schoolvoorbeeld van ‘practice what you preach’. Haar eigen pensionering komt stilletjes aan in zicht. Op welk punt bevindt zich ze in haar eigen loopbaan? “Ik noem het wel eens de herfst van de carrière. Ik vind de baan die ik nu bij Shell doe ontzettend leuk en werk hier met veel plezier. Door het opzetten van een eigen bedrijf heb ik vast voorgesorteerd op mijn toekomst. Ook na mijn pensioen zou ik in mijn eigen bedrijf kunnen werken. Niet omdat het moet maar omdat het mag. Omdat je iets wilt betekenen voor een ander en in een ander tempo kunt werken met meer ruimte voor jezelf.”

“Veerkracht zit in jezelf en om je heen”

22 april 2024

Interview en tekst: Miranda de Vries in gesprek met Lisanne van Sadelhoff

Lisanne van Sadelhoff is freelance journaliste en schrijft onder andere voor de Correspondent en het NRC. In haar laatste boek: “We zullen doorgaan” onderzoekt ze het thema ‘Veerkracht’ en gaat ze in gesprek met mensen die hun veerkracht in onmogelijke situaties hebben aangewend. Naast deze life story’s, sprak Lisanne met wetenschappers die het thema al jarenlang onderzoeken op zoek naar de mechanismen achter veerkracht. “Veerkracht is een inter-relationeel begrip.”

‘We zullen doorgaan’ grijpt je vrijwel vanaf het begin bij je kladden. Met indringende verhalen over onder meer geweld en ziekte waar mensen mee hebben leren leven. Wat spraken ze aan in zichzelf en welke hoopvolle boodschap zit hier in besloten? Daarover spreek ik met Lisanne.

Wat heb je geleerd van alle verhalen?
“Het belangrijkste wat ik heb geleerd is dat veerkracht in jezelf zit en om je heen. Het is niet alleen maar aangeboren. Iedereen heeft het tot zijn of haar beschikking. Natuurlijk is het zo dat er factoren een rol spelen die het versterken of verzwakken. Een goede en veilige jeugd waarin je hebt kunnen hechten, mensen in je adolescentie fase waar je terechtkon, de mensen die je ontmoet. Dat speelt allemaal mee. Je rugzak is in die zin wel bepalend voor de mate waarin je je veerkracht aan kunt wenden. Het is ook niet altijd in dezelfde mate aanwezig. Het kan veranderen met de tijd, met je ontwikkeling, met je ervaringen en met de omstandigheden waarin je verkeert.” “Ik realiseer me ook dat het een privilege is voor mensen die het goed hebben, en toegang hebben tot fatsoenlijke gezondheidszorg. Op sommige plekken in de wereld moet je het echt uit jezelf halen. Veerkracht is persoonsafhankelijk en situationeel gebonden en heeft een plek in de tijd. Het is een gelaagd dynamisch principe. Het is afhankelijk van jou als persoon, van het moment en van de omstandigheden.”

Veerkracht aanwenden
In de verhalen in het boek laat Lisanne zien dat mensen vlak na een ingrijpende of traumatische gebeurtenis eerst tijd nodig hebben voordat er integratie kan plaatsvinden en de veerkracht kan worden aangewend. Ook omstandigheden spelen een belangrijke rol. Soms is er eerst inzicht nodig of het toelaten van het verdriet. Daar sluit het duale proces model van onderzoeker Henk Schut mooi bij aan, vertelt Lisanne.

Bron: Verlieskunst.nl

Dat is een rouw- en verliesmodel waarbij zowel het herstelgericht leven als het verliesgericht leven naast elkaar bestaan. Het is geen route die je zou moeten bewandelen wanneer je iets verliest. Of dat nu een partner, een ouder, vertrouwen in een falende overheid of je gezondheid is. Alles is goed.

Wat heeft je het meest geraakt?
Lisanne: “Wat me opviel is dat de verhalen van de mensen die iets ernstigs hadden meegemaakt en de verhalen van de wetenschappers elkaar bevestigden. Bijvoorbeeld het meisje dat slachtoffer was van de toeslagenaffaire. Ze vertelde dat ze soms misselijk was en niet kon eten, alsof er iets in haar buik zat. Ze ontdekte dat wanneer ze zich terugtrok in de natuur doordat ze even niemand wilde zien, ze rustig werd. Die heilzame werking van de natuur werd door wetenschapper bevestigd. Dat zelfde meisje ontdekte ook dat als ze kon praten over haar gevoelens, het lichter werd. Filosoof en psychiater Damiaan Denys bevestigt in zijn interview dat we het meest lijden onder het lijden dat we proberen weg te duwen. Je mag vertrouwen hebben dat je kunt lijden.”

Humor als sterk coping mechanisme
We leven in een sterk gedigitaliseerde wereld. In ons gesprek belanden we bij de invloed van sociale media. Het antwoord van Lisanne is heel genuanceerd. “Natuurlijk worden we soms door de social media een richting in gepraat door al dan niet verhalen die niet waar zijn. Maar tegelijkertijd gaan er ook heel veel grappige humoristische dingen rond. Humor is een van de sterkste coping mechanismen. De man die ik interviewde die ook door een hoogspanningskabel geëlektrocuteerd was, en daar een been door verloor, zei: “Ik ben opgeladen voor het leven”. Humor is een lichte manier om je pijn of verdriet te delen. En het gaat een verbinding aan.”

Zelfreflectie
Voor haar boek sprak Lisanne met de ecoloog Marten Scheffer. Hij doet al jarenlang onderzoek naar de veerkracht van de natuur. Lisanne: “Scheffer heeft het over kleine veranderingen die je ogenschijnlijk niet altijd in de gaten hebt die op den duur een kettingreactie veroorzaken en uitkomen bij het kantelpunt. Dat is het punt waarop je kunt zien en ervaren welke verandering teweeg gebracht is. Het helpt om iemands veerkracht in de gaten te houden en hem of haar dingen te laten doen die goed voor deze persoon zijn. Denk aan bewegen, wandelen, slapen etc. Zelfreflectie helpt om grip te krijgen op die verschillende duwtjes, welke het zijn en welk effect ze op je hebben, zodat je zelf beter kunt bepalen wat goed voor je is. Scheffer zegt in het boek, de natuur herstelt zich altijd en wij mensen ook. Alleen zijn we wel vaak veranderd.”

Een andere vraag. Wat doet hoop met ons?
Lisanne: “Hoop en Veerkracht gaan hand in hand. Het is een balans tussen die twee. Soms is er het gevoel van hoop en soms is er het lijden. De hoop zorgt ervoor dat je aan het einde van de tunnel licht ziet. Hoop brengt het geloof met zich mee dat het leven weer iets moois kan brengen. Ze vertelt, dat toen een relatie van haar ooit uitging, ze verdriet had en tegelijkertijd weer zin had om verliefd te worden.”

Lisanne haalt Dirk De Wachter aan. In We zullen doorgaan vertelt de bekende Belgische psychiater en hoogleraar dat veerkracht een interrelationeel begrip is. Daarbij refereert De Wachter aan de filosoof Emmanuel Levinas. Lisanne: “Levinas heeft het over veren om je heen. De veren van de ander hebben de potentie om jouw veerkracht te versterken. Ook al zijn de hechtingspunten broos na een ingrijpende gebeurtenis. Je kunt voorzichtig weer verbinding zoeken en vertrouwen versterken.” Een van de geïnterviewden in boek verhaalt over een zeer ingrijpende gebeurtenis. Ze werd verkracht door de man die haar hulp zou moeten hebben geboden. Lisanne: “Zij vertelde me dat er drie pijlers nodig zijn bij veerkracht. Expressie (ze is danseres geworden), spiritualiteit én een sociaal vangnet. In het boek worden twee slachtoffers van ditzelfde seksueel misbruik beschreven. Een slachtoffer heeft deze drie pijlers in haar leven weten te integreren en weer een prettig leven opgebouwd. Het andere slachtoffer heeft veel aan haar geloof maar heeft bijvoorbeeld geen vangnet. De laatste leeft nu zonder perspectief.”

Hebben de verhalen je veranderd?
Lisanne: “Ik kan nu milder kijken naar mijn eigen verhaal in het licht van alle andere verhalen. Ik oordeel minder over mijn eigen verdriet, en over dat van een ander. Nu denk ik meer in termen van en en. Er is mijn pijn maar ook de pijn van die ander.”

We zullen doorgaan. Een hoopvolle zoektocht naar veerkracht
Lisanne van Sadelhoff

Sociaal kapitaal, een belangrijk element uit de Blauwe Zones

01 maart 2024

Dan is het 1 januari 2023 en realiseer ik me nog eens meer dat nu ook mijn eigen pensioendatum nadert. Over een kleine drie jaar is het zover.

Onder de kerstboom nam ik de bundel columns nog eens door die oud-collega Wim Ballemans schreef over vitaal blijven vóór en na je pensioen. Bij zijn afscheid van Stavoor afgelopen september is dit inspirerende boekje uitgebracht.

Een blog die me vooral intrigeerde is ‘Stoppen met werken, goed voor je gezondheid?’ (Je vindt hem op pagina 12). Niet raar natuurlijk, want ook bij mij staat gezondheid op één en komt mijn pensioen in zicht. Even de context. Wim schreef deze blog in 2016. Hij was toen 60 jaar en wilde nog 6 jaar doorwerken als trainer en coördinator Pensioen in Zicht en Vitaal werken.

Is stoppen met werken nu wel of niet goed voor je (mentale) gezondheid? In zijn blog stelt Wim dat wat hem betreft “de waarheid ‘m zit in de persoonlijke situatie en in de nuance”. Wim zag als trainer in onze Pensioen In Zicht-cursussen alle varianten langskomen.

Zoals mensen die tot de laatste dag met plezier en betrokkenheid gewerkt hebben en vol ideeën en met veel enthousiasme beginnen aan het nieuwe avontuur. Dat is uiteraard een gezonde start van de nieuwe levensfase.
Wim zag óók mensen die met name mentaal uitgeput raakten door hun werk. En dan is het een hele klus om weer fris te worden. Mentale moeheid gaat vaak samen met lichamelijke klachten. Met als risico dat je na je pensioen blijft hangen in teleurstelling en frustratie. Daar kun je uiteindelijk letterlijk ziek van worden.
Wim vertelde in zijn blog óók over mensen die tijdens hun arbeidzame leven al niet zo goed voor zichzelf zorgden (weinig bewegen, ongezonde voeding). En dan die leefstijl meestal meenemen naar de toekomst. Het valt niet mee om ingesleten patronen ineens te veranderen.

Hoe vergaat het Wim nu? Hij is inmiddels vijf maanden met pensioen. Hoe kijkt hij als pensionado naar de observaties die hij destijds op papier zette? Ik sprak na de jaarwisseling Wim in Amsterdam. Het werd een mooie ontmoeting met mijn oud-collega en zijn partner.

Wat doet Wim zélf om gezond en vitaal te blijven?

Op zich gaat het allemaal goed met hem. Hij merkte wel op dat discipline wel iets is wat van belang is. Het lukt hem nu nog niet goed om zelf overdag z’n mountainbike te pakken. Hij is daarom blij, dat hij zich wel heeft aangemeld voor de Brabantse Camino van 300 kilometer, die hij samen met enkele vrienden in wekelijkse etappes van 20 kilometer loopt. Een ander initiatief dat Wim nam: hij heeft zich bewust pas na z’n pensionering aangesloten bij een gemeenschappelijk tuinenproject in zijn wijk. Het is heel leuk om nieuwe mensen te leren kennen en nieuwe dingen te gaan doen. Lezen over landschapsinrichting vindt hij nu interessanter dan over de thema’s die voor het werk belangrijk waren. Is het lastig om het werk los te laten? Overweegt hij misschien toch opnieuw aan het werk gaan? Nee, dat speelt nu helemaal niet. Maar wel vertelde Wim er direct bij dat een vriend van hem dit ook aangaf bij pensionering en nu na 2 jaar toch weer begint. ”Dus zeg nooit, nooit!”

Getriggerd door de blog van Wim en het gesprek met hem ben ik zelf eens gaan googelen wat deskundigen zeggen over stoppen met werken en de effecten voor je gezondheid en vitaliteit. Wat viel me op en sprak me aan?

Ik haal er twee dingen uit.

Zin geven aan je leven en een doel nastreven hebben meer positieve impact dan het nastreven van genot. Mensen die een zinvol leven leiden ervaren diepere, meer duurzame voldoening. Genot geeft een oppervlakkige voldoening en is van voorbijgaande aard.
Er is een relatie – zo geven onderzoeken aan – tussen een zinvol leven en de kwaliteit van je gezondheid. Vaak wordt genoemd: een betere slaap, minder beroertes en hartinfarcten en een lager risico op dementie, invaliditeit en vroegtijdige sterfte.

Als trainer laat ik deelnemers stil staan bij die elementen die voor hen waardevol zijn in het leven en laat ik ze nadenken hoe ze deze ook straks na hun werkzame leven kunnen integreren in hun nieuwe levensfase.

Nu heb ik zelf nog bijna 3 jaar de tijd om dit voor mezelf verder uit te zoeken..

Wim vertelde in zijn blog, dat er vaak persoonlijke kenmerken en vragen meespelen in wat voor jezelf goed is. Nou weet ik van mezelf, dat ik dit soort vraagstukken wel eens te groot kan maken dus hou me voorlopig even vast aan een uitspraak van een recente deelnemer in één van mijn cursussen die sinds een half jaar met pensioen is:
“Ik probeer elke dag iets leuks en iets nuttigs/zinvols te doen en de rest zie ik wel”

Als ik dat naar mezelf vertaal: leuk is voor mij veel buiten zijn en sporten in de vrije natuur. En wat ik als zinvol ervaar is mooie ontmoetingen creëren met en tussen mensen. Ik zit in de gelukkige situatie dat ik zowel in mijn werk als privé dit ruimschoots in praktijk kan brengen. Mijn voornemen is ook straks na mijn eigen pensioen hier invulling aan te blijven geven.

Maar wat zijn de intenties echt waard?

Het helpt mij in ieder geval dat ik een fysiotherapeut heb die me soms confronterende vragen durft te stellen en zo wil onderzoeken hoe belangrijk gezondheid en sport voor mij werkelijk zijn. Toen ik laatst met mijn schouderblessure bij hem kwam, vroeg hij me op de man af bij de verkenning van mijn fysiek probleem: “bij welke groep wil jij eigenlijk horen? Wil je actief blijven of het erbij laten zitten en een beetje aanmodderen?”

Ik geef graag de pen door aan mijn collega Maria van de Ven, sinds kort ook verbonden aan Stavoor. Ze vertelde me tijdens de kennismaking op zoek te zijn naar zingeving na haar eigen werkende leven. Ze hoopt al werkend met de PIZ groepen daar zelf ook inspiratie voor op te doen en als trainer ook van haar cursisten te kunnen leren. Ze heeft me beloofd dat ze binnenkort met haar verhaal komt. Ik ben nu al benieuwd naar haar gedachten en ideeën.

Frans Hoeke, Senior trainer/adviseur

Boek bestellen:
Stuur hiervoor een mail met uw naam en adresgegevens naar: pensioeninzicht@stavoor.nl
De kosten bedragen € 5,- (exclusief portokosten).

Boek bestellen

Een betekenisvol afscheid

01 maart 2024

In 2022 heb ik voor Stavoor als freelancer een aantal cursussen Pensioen in Zicht mogen begeleiden. Een van de thema’s in deze cursus is terugkijken naar wat er was, wat laat ik achter, wat neem ik mee en vandaaruit het ‘afscheid nemen’.

Ik heb de kans gekregen om vanaf januari 2023 bij Stavoor in dienst te komen als lid van het kernteam. In mijn 60^e levensjaar een fantastische stap naar een mooie organisatie met gedreven en deskundige collega’s.

Bij het thema ‘afscheid’ in de cursussen van vorig jaar heb ik mogen vertellen, zien en horen hoe belangrijk het is om er iets waardevols van te maken: een punt zetten, een (rituele) overgang naar een andere fase, gedag zeggen, even in het middelpunt staan, regie nemen op vorm en inhoud.

En ineens realiseerde ik me in oktober ’22 dat dit ‘afscheid nemen’ ook op mijn pad kwam. Mijn gedachten daarover schoten alle kanten op: Ach, laat maar, ik heb niet eens zolang voor deze organisatie gewerkt, een taartje in de kantine is wel genoeg, ze zijn gewend om recepties te organiseren en bah, dat wil ik niet. Wie wil ik eigenlijk gedag zeggen, als ze maar geen ‘dossier-inzicht-praatje gaan houden… Het was al helpend dat ik me in de laatste weken dankbaar voelde voor alles wat ik had mogen leren en meemaken: verdieping in mijn trainersvaardigheden, gestimuleerd, geïnspireerd door de kennis en kunde van collega’s enz. En met een nadere datum in het vooruitzicht de gedachten: oké, afscheid nemen is belangrijk, ik wil er mijn sfeertje van maken, ik wil geen kantooromgeving op m’n laatste werkdag, ik wil naar buiten want daar houd ik van, ik wil mensen uitnodigen die er voor mij toe gedaan hebben de afgelopen jaren. En zo is het gegaan.

Eind november was ik met dierbare collega’s in Lage Vuursche. Bij een knapperend haardvuur, thee met appeltaart, cadeautjes, geschreven kaartjes, warme woorden, ‘weet-je-nog…’, ik kon het allemaal horen. Daarna een flinke boswandeling, begeleid door mijn collega, de vogelaar en Lage Vuursche-bos-kenner. Wandelend nog even bijkletsen, elkaar nog even ontmoeten, frisse lucht en krakende herfstbladeren. Tot slot een bijzonder betekenisvolle verrassing: aan het einde van het bospad kreeg ieder de opdracht om als een menselijke tunnel tegenover elkaar te gaan staan. Ik werd uitgenodigd om hier doorheen te lopen en bij iedereen even te stoppen: één voor één fluisterden mijn dierbare collega’s een compliment en een wens in mijn oor. Wat voelde ik me aan het einde van de tunnel een rijk mens. Een bijzonder groot en waardevol cadeau.

Ik heb een punt gezet, een hoofdletter is begonnen. Nu ik zo recent zelf een afscheid heb mogen beleven kan ik de komende cursussen meer doorleefd het thema in.

Waar ga jij voor?

07 februari 2024

Dan is het 1 januari 2023 en realiseer ik me nog eens meer dat nu ook mijn eigen pensioendatum nadert. Over een kleine drie jaar is het zover.

Zoals mensen die tot de laatste dag met plezier en betrokkenheid gewerkt hebben en vol ideeën en met veel enthousiasme beginnen aan het nieuwe avontuur. Dat is uiteraard een gezonde start van de nieuwe levensfase.
Wim zag óók mensen die met name mentaal uitgeput raakten door hun werk. En dan is het een hele klus om weer fris te worden. Mentale moeheid gaat vaak samen met lichamelijke klachten. Met als risico dat je na je pensioen blijft hangen in teleurstelling en frustratie. Daar kun je uiteindelijk letterlijk ziek van worden.
Wim vertelde in zijn blog óók over mensen die tijdens hun arbeidzame leven al niet zo goed voor zichzelf zorgden (weinig bewegen, ongezonde voeding). En dan die leefstijl meestal meenemen naar de toekomst. Het valt niet mee om ingesleten patronen ineens te veranderen.

Wat doet Wim zélf om gezond en vitaal te blijven?

Ik haal er twee dingen uit.

Zin geven aan je leven en een doel nastreven hebben meer positieve impact dan het nastreven van genot. Mensen die een zinvol leven leiden ervaren diepere, meer duurzame voldoening. Genot geeft een oppervlakkige voldoening en is van voorbijgaande aard.
Er is een relatie – zo geven onderzoeken aan – tussen een zinvol leven en de kwaliteit van je gezondheid. Vaak wordt genoemd: een betere slaap, minder beroertes en hartinfarcten en een lager risico op dementie, invaliditeit en vroegtijdige sterfte.

Nu heb ik zelf nog bijna 3 jaar de tijd om dit voor mezelf verder uit te zoeken..

Maar wat zijn de intenties echt waard?

Frans Hoeke, Senior trainer/adviseur

Boek bestellen:
Stuur hiervoor een mail met uw naam en adresgegevens naar: pensioeninzicht@stavoor.nl
De kosten bedragen € 5,- (exclusief portokosten).

Boek bestellen