We hebben het in onze cursus Pensioen in Zicht over het sociaal kapitaal. Je sociale netwerk, zoals Je familie, vrienden, buren, verenigingen waar je regelmatig contact mee hebt. Voor degene die met pensioen gaat valt een belangrijke factor weg en dat is je werk. Maar daarmee neem je ook afscheid van je collega’s en andere contacten waar je dagelijks mee te maken had in je functie.
Sociaal kapitaal tijdens de coronacrises
De coronacrises maakt duidelijk dat we in de basis sociale dieren zijn en behoefte hebben aan menselijke contacten. Dat werd afgelopen jaar pijnlijk duidelijk waarbij je veel oudere mensen zag vereenzamen omdat er geen contact met familie en vrienden mogelijk was. Maar ook veel mensen uit andere generaties kregen (psychische) problemen omdat het zwaar viel om afstand te bewaren. Veel jongeren hadden een uitlaatklep nodig en gingen naar de illegale feestjes waarbij de 1,5 meter afstand natuurlijk niet werd gehanteerd. Gelukkig kon de overgrote meerderheid wel discipline opbrengen om zich aan de maatregelen te houden. Gelukkig hadden we het digitaal of telefonisch contact, maar we keken uit naar moment dat we weer bij elkaar op bezoek mochten.
Een familie in de Blauwe Zone Nouro, Sardinië: 9 broers en zussen boven de 90 jaar
Je sociale netwerk in beeld
Als je met pensioen gaat komt er een nieuwe levensfase. Tijdens de cursus brengen we in kaart of je voldoende sociale netwerken hebt als basis voor deze nieuwe fase. Als de collega’s een belangrijk onderdeel van het sociale netwerk waren kan dit een behoorlijke leegte veroorzaken. Op de cursus bespreken we wat je graag wenst en wat je kunt doen als je merkt dat je (sociale) wereldje daardoor misschien te klein wordt. Je kunt je netwerk vergroten, maar misschien vind je het juist heerlijk om een kleiner netwerk te hebben. Soms lijkt het (door o.a. Facebook) dat hoe meer ‘vrienden’ je hebt hoe succesvoller en mooier je leven is. Dat is slechts buitenkant, want het gaat niet om de kwantiteit maar de kwaliteit van je netwerk. Een klein maar betekenisvol netwerk is prima als dat je wens is.
Of je nou een groot of klein netwerk hebt, vaak maken familieleden daar een belangrijk onderdeel van uit. De kinderen, kleinkinderen ,maar ook eventueel je ouders, broers, zussen, neven, nichten etc. kunnen actief deel uitmaken van je leven. Deze contacten kunnen je veel mooie momenten opleveren en dat is dan ook echt genieten van je sociale netwerk. Het kan ook zijn dat sommige contacten in je
netwerk veel energie kosten. Als je met pensioen gaat is het aan jou om ook daar ook eventueel keuzes in te maken. Welke contacten zijn leuk, leveren je veel op en zou je misschien zelfs willen aantrekken.
Je moet de familie bij elkaar houden….toch?
Bepaalde contacten kunnen als een verplichting voelen en juist energie kosten. Ook daar kun je een keuze in maken, hoe lastig dat soms ook is. Zeker als het familie is! Een mooi voorbeeld is een cursist die van haar moeder meekreeg dat ze als oudste van de kinderen wel de familie bij elkaar moest houden. Er is echter regelmatig gedoe of ruzie tussen broers en zussen die zij dan probeert te sussen. Dat is de afgelopen 40 jaar aardig gelukt gaf ze aan, maar het kost haar veel stress en slapeloze nachten. Zij gaf aan dit eigenlijk niet meer te willen, de broers en zussen zijn hier zelf verantwoordelijk voor zijn. Maar ja, die stap zet ze niet en eigenlijk gaat het nog steeds zoals het vroeger in het gezin aan toe ging. Iedereen verwacht dat de oudste zus het zou oplossen.
Iets verandert pas als jij verandert
Alle broers en zussen zitten in het oude ingesleten patroon en als je iets wilt veranderen zul je zelf een beweging moeten maken. Aan het einde van de cursus gaf ze aan dat ze de broers en zussen ging vertellen dat ze deze rol niet meer wil. Ze vond dit wel spannend omdat misschien iemand het haar kwalijk zou nemen of teleurgesteld het contact zou verbreken. Maar dat zou dan de consequentie zijn van haar keuze en dat is dan ook goed.
Het is moeilijk om dingen te veranderen waarbij andere bepaalde verwachtingen hebben waar je niet meer aan tegemoet wilt komen. Zeker als je veel last hebt van de sociale druk en anderen eigenlijk niet wilt teleurstellen. Daarom is het goed om na te denken wat je wilt en waarom. Dan sta je stevig in je schoenen om te bereiken wat je wenst: een fijn sociaal netwerk in je nieuwe levensfase!
John van Wanroij
