We zouden het bijna vergeten, maar in de hele coronacrisis hebben we nog gewoon wetgeving waar organisaties mee te maken hebben. Bijvoorbeeld de Arbeidsomstandighedenwet (arbowet) en de privacywetgeving (AVG).
Er wordt vanuit arbo-perspectief veel gevraagd van werkgevers in de coronacrisis. De arbowet geeft werkgevers de zorgplicht om hun werknemers zo goed mogelijk te beschermen en een veilige en gezonde werkplek te bieden. Kwetsbare personen hebben dan ook nog recht op extra bescherming. In uitzonderlijke situaties kunnen op basis van de arbowet aanvullende maatregelen worden getroffen. In deze uitzonderlijke corona-tijd zijn de adviezen en richtlijnen van het RIVM als aanvullende maatregelen uitgangspunt voor werkgevers en werknemers.
Mag een werkgever medewerkers controleren op besmetting?
Hier gelden de gewone regels. Op grond van de privacywetgeving mag een werkgever de werknemers niet controleren op eventuele besmetting met het coronavirus. Ook de lichaamstemperatuur (koorts) mag niet zomaar gemeten worden. Gegevens over de gezondheid mogen niet worden geregistreerd. Dat mag alleen door de bedrijfsarts gebeuren.
De werkgever mag werknemers wel vragen om bij zichzelf na te gaan of zij gezondheidsklachten hebben die kunnen wijzen op besmetting met het coronavirus. De werkgever kan in dat kader ook medewerkers vragen zich dagelijks te temperaturen en thuis te blijven bij koorts (zoals nu in veel vitale sectoren nadrukkelijk gebeurt).
Werkgevers mogen tevens aan werknemers vragen of zij een risicogebied hebben bezocht. De AVG verbiedt dit niet. Een werkgever moet dit soort vragen juist stellen om te voldoen aan de wettelijke verplichting om zorg te dragen voor een veilige en gezonde werkomgeving. (Dit was overigens een paar weken geleden meer relevant dan nu. Door de verspreiding van het virus in Nederland bestaan in Nederland ook risico’s op besmetting zonder dat iemand in een ander risicogebied is geweest, maar dit kan mogelijk in de nabije toekomst weer heel relevant worden).
Aan medewerkers mag ook gevraagd worden zich te melden als ze klachten hebben die kunnen wijzen op besmetting met corona. Dat is belangrijk omdat de werkgever dan maatregelen kan nemen. Want in dat geval is er mogelijk ook sprake van besmettingsgevaar voor anderen. Dit kan leiden tot een plicht tot thuiswerken of thuis blijven.
Actie van de werkgever verwacht
De arbowet geeft werkgevers de taak zich actief op te stellen bij (gezondheids)risico’s voor werknemers. Dat vraagt nu om een adequaat beleid om te voorkomen dat werknemers besmet raken met het coronavirus. Denk daarbij bijvoorbeeld aan voorzorgsmaatregelen en aan het informeren van medewerkers. Werkgevers moeten werknemers informeren over wat het coronavirus betekent voor hun werkzaamheden en of er sprake is van een verhoogd risico om het virus op te lopen tijdens het werk.
Daarnaast moet de werkgever zich uiteraard houden aan de richtlijnen van RIVM en WHO over afstand houden, het reinigen van werkplekken en voorzien in de benodigde middelen hiervoor, instructies voor het wassen van handen, het mogelijk maken van thuiswerken et cetera.
Het gaat allereerst natuurlijk om het voorkomen van verspreiding van het virus. Voor de werkgever is er nog een andere component: als een werknemer tijdens het werk ziek wordt omdat een werkgever geen of onvoldoende voorzorgsmaatregelen heeft getroffen, moet de werkgever rekening houden met de mogelijkheid dat deze werknemer de werkgever aansprakelijk stelt voor alle geleden en in de toekomst geleden schade.
Ziekmelding bij corona
Een ziekmelding door corona is geen andere ziekmelding. De werkgever moet ook deze ziekmelding gewoon zonder gezondheidsgegevens registreren. Dan gaat de gewone procedure bij ziekmelding lopen, inclusief het eventuele melden bij de bedrijfsarts of arbodienst. De werkgever mag de bedrijfsarts vragen om te adviseren of de werknemer inderdaad ziek is en welke mogelijkheden en beperkingen voor het werk dit oplevert.
Bijzonder is nu wel dat als de medewerker klachten heeft die wijzen op corona en als die zich voor het eerst voordoen op de werkplek dat de betrokken medewerker direct naar huis moet. Blijkt het te gaan om een besmetting met het coronavirus, dan moeten collega’s op de hoogte worden gesteld. Dat staat natuurlijk wat haaks op het hele privacy-aspect, maar hier speelt de bescherming van anderen een grote rol.
Hoe zit dat dan als je thuis ziek wordt? Moet je dan je collega’s niet op de hoogte stellen? Dat hoef je als werknemer formeel niet te doen. Maar je mag het als persoon natuurlijk wel doen. Dat is ook wat er op dit moment veelvuldig gebeurt.
Kwetsbare personen beschermen
De Arbowet verplicht werkgevers (zo veel als mogelijk) te voorkomen dat het werk de gezondheid van werknemers benadeelt. Kwetsbare werknemers hebben recht op extra bescherming. Dat geldt nu specifiek voor mensen met aandoeningen aan luchtwegen, longen of hart. Het kan zijn dat extra maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat zij in werksituaties aan extra risico’s worden blootgesteld. Ook zwangere medewerkers gelden als kwetsbaar en moeten in het geval van mogelijke extra risico’s vrijgesteld worden van hun werkzaamheden op de werkvloer.
Als niemand klachten heeft, iedereen de richtlijnen van het RIVM en de GGD volgt en het werk niet leidt tot verhoogde besmettingsrisico’s, kan er volgens de richtlijnen gewoon gewerkt worden. Wel wordt aangeraden om bij beslissingen over werk de eventuele zorgen van de werknemers mee te wegen.
Wil je meer weten: zie de kennisnieuwsbrief
